Tuesday, April 20, 2021
Monday, April 19, 2021
स्म योजयत/ निष्कासयत| Online Exam
कृपया आमच्या या ब्लॉग ला Follow करा आणि परीक्षा कशी वाटली लगेच Comments मध्ये सांगा.
Sunday, April 18, 2021
दशमी- समास अभ्यासपत्रम् १ + २
कृपया ब्लॉग ला Follow करा. परीक्षा कशी वाटली ते कृपया Comments मध्ये सांगा.
Saturday, April 17, 2021
Friday, April 16, 2021
Tuesday, April 13, 2021
Thursday, April 8, 2021
Wednesday, April 7, 2021
Tuesday, April 6, 2021
Sunday, April 4, 2021
Saturday, April 3, 2021
Online Exam on सङ्ख्याः | -१
परीक्षा आवडल्यास कृपया आमच्याया Blog ला Follow करा , ज्यामुळे तुम्हाला आमच्या यानंतरच्या post/Online Exam लगेच मिळतील.
२०२०-२०२१ बोर्डाने दिलेल्या मराठीच्या प्रश्नपेढीतील भाषाभ्यास चे उत्तर.
वर्ग नववी व दहावी साठी आवश्यक तो भाषाभ्यास …
२०२०-२०२१ बोर्डाने दिलेल्या प्रश्नपेढीतील मराठी कुमारभारतीतील भाषाभ्यासाची उत्तर खालील प्रमाणे आहेत.
कर्मधारय समास
नीलकमल - नील असे कमल
महाराष्ट्र - महान असे राष्ट्र
भाषांतर - अन्य भाषा
पांढराशुभ्र - शुभ्र असा पांढरा
घननीळ - घना सारखा निळा
श्यामसुंदर - सुंदर असा शाम
कमलनयन - कमळासारखे डोळे
नरसिंह - सिंहासारखा नर
विद्याधन - विद्या हेच धन
रक्तचंदन - चंदनासारखा रक्त/ लाल
घनश्याम - घनासारखा शाम
काव्यामृत - काव्यरूपी अमृत
पुरुषोत्तम - उत्तम असा पुरुष
महादेव - महान असा देव
इतरेतर द्वंद्व समास
बहिणभाऊ - बहीण आणि भाऊ
आईवडील - आई आणि वडील
नाकडोळे - नाक आणि डोळे
सुंठसाखर - सुंठ आणि साखर
कृष्णार्जुन - कृष्ण आणि अर्जुन
विटीदांडू - विटी आणि दांडू
कुलुपकिल्ली - कुलूप आणि किल्ली
स्त्री-पुरुष - स्त्री आणि पुरुष
वैकल्पिक द्वंद्व समास
बरेवाईट - बरे किंवा वाईट
सत्यासत्य - सत्य किंवा असत्य
चारपाच - चार किंवा पाच
तीनचार - तीन किंवा चार
खरेखोटे - खरे किंवा खोटे
समाहार द्वन्द्व समास
अंथरूणपांघरूण - अंथरूण, पांघरूण वगैरे
भाजीपाला भाजी, पाला वगैरे
कपडालत्ता कपडा, लत्ता वगैरे
अन्नपाणी - अन्न, पाणी वगैरे
पालापाचोळा - पाला, पाचोळा वगैरे
केरकचरा - केर, कचरा वगैरे
द्विगु समास
पंचारती - पाच आरत्यांचा समूह
त्रिभुवन - तीन भूवनांचा समूह
नवरात्र - नऊ रात्रींचा समूह
सप्ताह - सात दिवसांचा समूह
अष्टाध्यायी - आठ अध्यायांचा समूह
पंचपाळे - पाच पाळ्यांचा समूह
द्विदल - दोन दलांचा समूह
बारभाई - बारा भाईंच्या समूह
त्रैलोक्य - तीन लोकांचा समूह
शब्दसिद्धी
अवघड - उपसर्गघटित शब्द
अवकळा - उपसर्गघटित शब्द
भरजरी - उपसर्गघटित शब्द
भरधाव - उपसर्गघटित शब्द
भरदिवसा - उपसर्गघटित शब्द
निरोगी - उपसर्गघटित शब्द
निनावी - उपसर्गघटित शब्द
निकोप - उपसर्गघटित शब्द
अतिरेक - उपसर्गघटित शब्द
अतिशय - उपसर्गघटित शब्द
उपसंपादक - उपसर्गघटित शब्द
उपमुख्याध्यापक - उपसर्गघटित शब्द
उपप्रमुख - उपसर्गघटित शब्द
उपवास - उपसर्गघटित शब्द
बेडर - उपसर्गघटित शब्द
बेफिकीर - उपसर्गघटित शब्द
बेपर्वा - उपसर्गघटित शब्द
बिनचूक - उपसर्गघटित शब्द
बिनतक्रार - उपसर्गघटित शब्द
बिनहरकत - उपसर्गघटित शब्द
नाराज - उपसर्गघटित शब्द
नापसंत - उपसर्गघटित शब्द
प्रत्ययघटित शब्द
खुदाई - प्रत्ययघटित शब्द
लढाई - प्रत्ययघटित शब्द
लढाई - प्रत्ययघटित शब्द
टिकाऊ - प्रत्ययघटित शब्द
लढाऊ - प्रत्ययघटित शब्द
झोपाळू - प्रत्ययघटित शब्द
लाजाळू - प्रत्ययघटित शब्द
दयाळू - प्रत्ययघटित शब्द
दुकानदार - प्रत्ययघटित शब्द
जमीनदार - प्रत्ययघटित शब्द
गुलामगिरी - प्रत्ययघटित शब्द
कामगिरी - प्रत्ययघटित शब्द
मानसिक - प्रत्ययघटित शब्द
सामाजिक - प्रत्ययघटित शब्द
आर्थिक - प्रत्ययघटित शब्द
लौकिक - प्रत्ययघटित शब्द
आनंदित - प्रत्ययघटित शब्द
प्रेरित - प्रत्ययघटित शब्द
जडत्व - प्रत्ययघटित शब्द
गुरुत्व - प्रत्ययघटित शब्द
तत्त्व - प्रत्ययघटित शब्द
अभ्यस्त
लाललाल - अभ्यस्त
हळूहळू - अभ्यस्त
तुकडेतुकडे - अभ्यस्त
धंदाबिंदा - अभ्यस्त
कामबिंग - अभ्यस्त
घरोघरी - अभ्यस्त
कडकड - अभ्यस्त
झटपट - अभ्यस्त
खटपट - अभ्यस्त
मागोमाग - अभ्यस्त
वटवट - अभ्यस्त
गल्लोगल्ली - अभ्यस्त
समानार्थी शब्द
वृक्ष - झाड तरु
आकाश -गगन
मित्र - सखा सोबती
वारा - वायू
काया - शरीर देह
मार्ग - वाट रस्ता
हर्ष - आनंद
कीर्ती - प्रसिद्धी
मती - बुद्धि
नदी - सरिता
पृथ्वी - अवनी
कान - कर्ण
फुल - पुष्प
आवेश - आवेग
होड - आवड
आर्जव - विनंती आग्रह
बडगा - दांडा दंड लाकूड
वेळ - काळ
रात्र - निशा
माणूस - मनुष्य
मुख - तोंड
गोड - मधुर
पान - पण
झरा- निर्झर
आयुष्य - जीवन
विरुद्धार्थी शब्द
निरर्थक x अर्थपूर्ण
गुण x अवगुण, दोष
अवरोह x आरोह
बिकट x सरला
दुमत x एकमत
ज्ञानी x अज्ञानी
सुबोध x दुर्बोध
अल्पायुषी x दीर्घायुषी
सूर्योदय x सूर्यास्त
आधुनिक x प्राचीन
मालक x नोकर
कमाल x किमान
तिमिर x प्रकाश, तेज
स्मरण x विस्मरण
दुष्कर्म x सत्कर्म, पुण्य
संक्षिप्त x विस्तीर्ण
सुपीक x नापीक
कृपा x अवकृपा
ऊन x सावली
सजातीय x विजातीय
शब्दसमूहासाठी एक शब्द
ज्याला मरण नाही असा - अमर
केलेले उपकार जाणणारा - कृतज्ञ
समाजाची सेवा करणारा - समाजसेवक
कुठलीही अपेक्षा न ठेवता - अनपेक्षित
संपादन करणारा - संपादक
ज्याचे आकलन होत नाही असे -अनाकलनीय
महिन्यातून एकदा प्रकाशित होणारे - मासिक
लिहिता वाचता न येणारा - निरक्षर
पसरवलेली खोटी बातमी - अफवा
दुसऱ्यावर अवलंबून असलेला - परावलंबी
अपेक्षा नसताना - अनपेक्षित
आठवड्यातून एकदा प्रसिद्ध होणारे - साप्ताहिक
कोणाचाही आधार नसलेला - निराधार
ज्याला कोणताही शत्रू नाही असा तो - अजातशत्रू
केलेले उपकार न जाणणारा - कृतघ्न
वाक्प्रचार
१. कटाक्ष असणे- खास लक्ष देणे
आई वडील नेहमी मुलांच्या बाबतीत कटाक्ष असतात.
२. कानोसा घेणे - अंदाज लावणे
आभाळ आले की आपण पाऊस पडणार असा कानोसा घेतो.
३. हुकूमत गाजवने - अधिकार गाजवणे
स्वतःच्या वस्तूवर आपण आपले हुकूमत गाजवतो.
४. कुचेष्टा करणे - टिंगल करणे
वडील माणसांची कुचेष्टा करणे योग्य नाही.
५. रुंजी घालणे -भोवती चक्कर मारणे
मधमाशा फुलातील मध गोळा करण्यासाठी फुलां भोवती रुंजी घालतात.
६. पेव फुटणे - एखाद्या गोष्टीची संख्या वाढणे
झाडावर चिमण्यांचा पेव फुटला.
७. व्यथित होणे - दुःखी होणे
शेजारचा रमेश हा नेहमी खेळत हसत राहणारा पण अचानक तो बिमार पडल्यामुळे सर्वजण व्यथित झाले.
८. गुडघे टेकणे - हार मारणे, शरण जाणे
कोविड-१९ समोर आपल्याला गुडघे टेकायचे नाहीत.
९. खनपटीला बसणे - सारखे विचारात राहणे
सीमाला घरीयायला उशीर झाल्यावर आई खनपटीला बसली.
१०. तगादा लावणे - पिच्छा पुरवणे मागे लागणे
वाढदिवसाला मला सायकल मिळावी म्हणून मी वडिलांकडे तगडा लावला.
११. कान देऊन ऐकणे - लक्षपूर्वक ऐकणे
संस्कृतचे सर शिकवताना आम्ही कान देऊन ऐकतो.
१२. निकाल लावणे - संपवणे
तिघांसाठी केलेल्या पोह्यांचा उन्नातीने एकटीनेच निकाल लावला.
१३. पिच्छा पुरवणे - पाठलाग करणे
पोलिसांनी चोरीकारून पाळणाऱ्या चोराचा पिच्छा पुरवला.
१४. डोळे विस्फारून बघणे - आश्चर्याने बघणे
संकेतला परीक्षेत पूर्ण गुण मिळाले आणि सर्वजण डोळे विस्फारून पाहत राहिले.
१५. लळा लावणे - खूप प्रेम करणे
आई मुलांना लळा लावते.
१६. तुटून पडणे - गर्दी जमा होणे.
५०% दारात मिळणाऱ्या साड्यांच्या सेलवर महिला तुटून पडल्या.
१६. आनंद गगनात न मावणे - खूप आनंद होणे
वर्गातील ४० विद्यार्थ्यांनी मराठीत १०० गुण मिळवले आणि शिक्षकांचा आनंद गगनात मावेनासा झाला.
१७. खस्ता खाने - खूप कष्ट करणे
आई वडिलांनी मला शिकवण्यासाठी खूप खस्ता खाल्ल्या.
१८. कसब दाखवणे - कौशल्य दाखवणे
विराट कोहली ने खेळत आपले कसब दाखवले.
१९. कंठस्नान घालने - ठार मारणे
छ. शिवाजी महाराजांनी अफजल खानाला कंठस्नान घातले.
२०. प्रतीक्षा करणे - वाट पाहणे
कोविड-१९ वर १००% प्रभावी लसीची आजही जनता प्रतीक्षा करत आहे.
२१. समरस होणे - एकरूप होणे
शिरवाडकर यांच्या कविता वाचताना आजही मन समरस होते.
२२. कास धरणे - अनुसरण करणे
आदर्श जीवन जगण्यासाठी रामायणाची कास धरणे आवश्यक वाटते.
२३. ताकास तूर लागू न देणे - गुपित पाळणे
निर्मलला अभ्यासा विषयी विचारले असता, तो ताकास तूर लागु देत नाही.
२४. इनाम मिळणे - बक्षीस मिळणे
संस्कृत श्लोक पाठ केल्याने शिक्षकांनी मला इनाम दिला.
२५. मान देणे - आदर करणे , सन्मान करणे
शिक्षकांना मान देणे विद्यार्थ्यांचे कर्तव्यच आहे.
२६. कित्ता गिरवणे - सराव करणे
परीक्षा जवळ आली की विद्यार्थ्यांना लेखनाचा कित्ता गिरवावा लागतो.
२७. धीर न सुटणे - हिम्मत न करणे
कोविड -१९ च्या या लढाईमध्ये आपल्याला धीर सोडायचा नाही.
२८. हृदयाला साद घालणे- मनापर्यंत पोचणे/पोहोचणे
मराठीच्या सरांनी शिकवलेली कविता विद्यार्थ्यांच्या हृदयाला साद घालते.
२९. पाठ फिरवणे - मदत न करणे
पुन्हा पुन्हा भारतावर अतिरेकी हल्ला करणाऱ्या पाकिस्तानने भारतीय लस मागितली तर पाठ फिरवायला हरकत काय?
३०. विहार करणे - संचार करणे
शाळा सुटली की, आम्ही मनसोक्त नदीच्या काठाने मुक्तपणे विहार करत असू.
३१. अचंबित होणे - चकित होणे
नेहमी शांत राहणाऱ्या निशांत ने उत्कृष्ट भाषण देऊन सर्वांना अचंबित केले.
३२. तुळशीपत्र ठेवणे - त्याग करणे
कोविड -१९ च्या या काळात डॉक्टर्स , सफाई कामगार आणि पोलिसांनी जणू आपल्या जीवनावर तुळशीपत्रच ठेवले आहे.
३४. तोंडसुख घेणे - टोचून बोलून आनंद घेणे, खूप बडबडणे
शेजारच्या काकूंना तोंडसुख घ्यायला खूप आवडते.
३५. सार्थक होणे - धन्यता वाटणे
मुलीला जिल्हाधिकारी झालेले पाहून , लक्ष्मीच्या जीवनाचे जणू सार्थक झाले.
३६. हातात हात असणे - सहकार्य करणे
मित्रांचा हातात हात असताना संकटांना घाबरण्याचे काही कारण नसते.
३७. गगनभरारी घेणे - खूप प्रगती करणे
रिक्षा चालवणाऱ्या बबनला आपल्या मुलाने गगनभरारी घ्यावी अशी तीव्र इच्छा होती.
३८. आकाशी झेप घेणे - मन ध्येयाकडे उंचावणे
आकाशी झेप घेणे ही सर्वांची इच्छा असते.
३९. शिरोधार्य मानणे - आदरपूर्वक स्वीकार करणे
मोठ्यांचा आशीर्वाद नेहमी शिरोधार्य मानवा.
४०. कडूस पडणे - अंधार पडणे
सूर्य मावळतीला गेला की कडूस पडण्यास सुरुवात होते.
४१. निकराने लढणे - सर्व ताकतीने लढणे
कोविड-१९ ला हरवायचे असल्यास आपल्या सर्वांना निकराने लढणे आवश्यकच आहे.
४२. मुग्ध होणे - तल्लीन होणे
हल्ली सर्वच जण मोबाईलमध्ये मुग्ध झालेले दिसतात.
४३. मुहूर्तमेढ रोवणे - पाया घालने
ऐकले आहे की, जपानने सर्वात आधी 5G च्या चाचणीची मुहूर्तमेढ रोवली आहे.
४४. रणशिंग फुंकणे - सुरुवात करणे
पूर्वी युद्धाला रणशिंग फुंकण्यासाठी तोफेच्या आवाजाची मदत घेत असत.
४५. क्षीण होणे - नष्ट होत जाणे
मोबाईल टावरमुळे पक्ष्यांच्या अनेक प्रजाती क्षीण होत आहेत.
४६. निष्कासित होणे - हाकलवून लावणे
एखाद्या कडून निष्कासित होणे ही अपमानास्पद गोष्ट असते.
४७. पारख करणे - निरीक्षण करणे
नेहमी नीट पारख करूनच वस्तू खरेदी करावी.
४८. पित्त खवळणे - खूप राग येणे.
पाकिस्तान पुन्हा पुन्हा भारतावर हल्ले करतो हे पाहून सैनिकांचे पित्त खवळते.
४९. हुकुमत गाजवणे - हक्क गाजवणे.
मुलगी वडिलांवर हुकुमत गाजवते.
५०. कानोसा घेणे - अंदाज घेणे.
वडिल सहलीला पाठवतील की नाही? याचा कानोसा घेण्यास मी आईला सांगितले.
५१. कुचेष्टा करणे - टिंगल करणे.
वरिष्ठांची कुचेष्टा करणे योग्य नाही.
५२. तावडीत सापडणे - कचाट्यात सापडणे.
खूप शोध केल्यावर चोर पोलिसांच्या कचाट्यात सापडलाच.
५३. काडीचाही त्रास नसणे - थोडासाही त्रास नसणे.
आई वडिलांना आज्ञाधारी मुलांचा काडीचाही त्रास नसतो.
५४. वीरगती प्राप्त होणे - शत्रूंशी लढताना मरण येणे.
युद्धात भारतीय सैनिकांना वीरगती प्राप्त झाली आहे.
५५. खूणगाठ बांधणे - दृढ निश्चय करणे.
आपण कोविड-१९ रूपी शत्रूला नष्ट करायचेच अशी खुणगाठ भारतीयांनी बांधावी व नेहमी मास्क वापरावा.
५६. सटकी मारणे - हळूच निघून जाने.
महेशने नाटकाचा सराव न झाल्याने सभागृहातून सटकी मारली.
Subscribe to:
Posts (Atom)